Nieuws
Bezoek Fort Hammetje, nu het nog kan
Saturday 5 November, 2005
'Hij bouwde ze zonder tekening, duimstok of waterpas. Maar zullen de bouwsels van Ham het redden, nu Amersfoort 'het paradijs' heeft opgekocht, voor een viaduct en afrit van de A 28?' Dat is de brandende vraag, die menige bewoner van Amersfoort bezig houdt. Want zal het Fort van Willem Ham blijven bestaan? Zijn eigen gebouwde kasteeltjes en de waterplas vormen een groene enclave aan de rand van de nieuwe wijk Vathorst bij Amersfoort. Via een mooie fietstocht kunt u het unieke 'Hammetje' nu nog bezoeken.
Fantastische bouwsels
"Honderden kippen, parelhoenders, pauwen, siereenden en ganzen hebben bezit genomen van het parkeerterrein voor het huis van Ham, de grote waterplas erachter, en de fantastische bouwsels langs de oever. Eind jaren tachtig begon Ham - Hammetje noemt hij zichzelf - met de bouw van Fort Willem, een architectonisch protest tegen het oprukkende Amersfoort. 'Ik heb er altijd aardigheid in gehad iets afwijkends te doen', zegt de inmiddels 74-jarige Ham, voorheen stroper, marktkoopman, cafébaas, meubelhandelaar en jager op groot wild. Zijn hobby resulteerde in twee bizarre mini-kasteeltjes van vier verdiepingen met een poortgebouw ervoor. Het zijn sprookjesachtige gebouwen, gemaakt van sloopafval, bakstenen, tegels, veldkeien, rioolbuizen (als geschut) en ramen uit oude kerkgebouwen. Aan de buitenkant is het fort opgetuigd met siertegeltjes, die deels al weer loslaten, oude landbouwwerktuigen en talloze beeldjes van herderinnetjes, beesten en nimfen.
Waddeneilanden
Begin jaren zeventig kocht Ham hier een kaal stuk land met een ontzandingsplas die was ontstaan bij de aanleg van de snelweg, in totaal zo'n acht hectare. Hij plantte bomen en struiken, legde met puin eilanden aan, onder meer vernoemd naar de Waddeneilanden en het eiland Man (gemodelleerd en begroeid als een naakte, wijdbeens gelegen Eva; inmiddels geheel overgroeid) .
Maar vooral zijn dwaze bouwsels, naast Fort Willem staan her en der op het terrein nog ettelijke kleinere torens, trokken door de jaren heen bekijks. 'Er komen nog dagelijks mensen, soms met bussen tegelijk. Ik denk dat Amersfoort er in de toekomst wel een park van zal willen maken.'
Ten prooi aan de snelweg?
Want ondanks Hams protest tegen de oprukkende stad - hij paradeerde ooit met het geweer op de rug voor een fotograaf om zijn verzet kracht bij te zetten - heeft hij zijn paradijs inmiddels verkocht aan Amersfoort. Dat heeft een deel van de grond nodig voor een nieuw viaduct en een afrit van de A 28 om de nieuwe wijk Vathorst te ontsluiten. Wat er met Fort Willem en de andere bouwsels moet gebeuren - die vallen niet ten prooi aan de snelweg - weet een woordvoerder van de gemeente nog niet. 'We laten het voorlopig zo liggen.'
Unieke fietstocht
Dat is een doodvonnis voor Fort Willem, verwacht Francis Staatsen. 'Als je niets doet aan onderhoud, is het zo een ruïne'. Zij is bestuurslid van de DonderbergGroep, een stichting die zich inzet voor fantasie-architectuur, zogeheten follies. Onlangs gaf de stichting het boekje Fantastisch Erfgoed uit, een pleidooi voor bescherming van de folly, waarin de 25 fraaiste staan beschreven. 'In de categorie 'zelfbouw' is die van Ham een van de mooiere van Nederland', aldus Staatsen.
Maar gelukkig is het nu nog mogelijk om Het Hammetje te bezoeken. Via een unieke fietstocht vanuit het nabijgelegen rustieke Hoogland. U fietst daarna door het ongerepte Hooglanderveen via de buitengebieden van Holkerveen naar de nieuwe wijk Vathorst. U kunt ongestoord Het Hammetje bezoeken. En daarna vergelijken met de sfeer van de nieuwbouw van Vathorst. Om terug te keren in datzelfde rustieke Hoogland.
Maken dus, die fietstocht! Nu kunt u fort Ham nog bezoeken!
Links:
- Fietsroute- en puzzelroute Groen Vathorst