Nieuws
Blote Rus voert kruistocht voor meer fietspaden
Thursday 17 July, 2008
Het is slecht gesteld met de voorzieningen voor fietsers in Rusland. Een typograaf uit Sint-Petersburg wil daar verandering in brengen. Jelle Brandt Corstius doet verslag vanuit Sint-Petersburg. Voor het dagblad Trouw. We citeren CelLachend stapt Roman Loetosjkin (29) uit het centrale politiebureau in Sint-Petersburg, waar hij de afgelopen tien dagen in een cel heeft gezeten. Reden: twee weken ervoor fietste hij naakt een paar rondjes op het reusachtige plein voor het Winterpaleis, uit protest tegen het gebrek aan fietspaden in de stad. Loetosjkin maakt deel uit van een kleine groep activisten die strijden voor betere voorzieningen voor fietsers in Rusland. Hoewel de twee grootste steden van Rusland zich prima lenen voor fietsers – de grond is vlak en afgezien van een paar maanden in de winter is het prima fietsen– is het aantal fietsers in de grote steden Sint-Petersburg en Moskou nihil.
Wilde wolvenDe problemen voor fietsers zijn legio. Auto’s houden nauwelijks rekening met de tweewielers, de tienbaanswegen die de steden doorkruisen zijn levensgevaarlijk, en een straat oversteken gaat meestal via een onderdoorgang voor voetgangers, wat betekent dat je een eind met je fiets moet sjouwen. Een fiets vastzetten aan een paal, bijvoorbeeld voor de Nederlandse ambassade, leidt onherroepelijk tot problemen met bewakers die denken dat het hun paal is. En ten slotte zijn er nog de straathonden, die over het algemeen rustig zijn, maar bij het zien van een fietser veranderen in wilde wolven.
Op fiets naar werkOndanks alle problemen gaan steeds meer Russen op de fiets naar hun werk, voornamelijk omdat de alternatieven – de metro en de auto – steeds minder aantrekkelijk worden. Loetosjkin: „Binnen twee of drie jaar loopt alles vast. Ik snap niet dat de autoriteiten dit niet begrijpen. Er is geen geld voor de ontwikkeling van voorzieningen voor fietsers. Er zijn wel een hoop initiatieven en beloftes, maar die lopen nergens op uit. Een vriendin van mij won twee jaar geleden een wedstrijd met een plan voor parkeerplaatsen voor fietsers. Maar later zei de stadsarchitect dat het naïef was om te denken dat er echt iets zou veranderen.” In Moskou is een paar jaar geleden een ambitieus plan gelanceerd om fietsenstallingen te plaatsen – zonder resultaat.
Zwarte Vlag-bewegingEn dat is nog niet eens het grootste probleem, volgens Loetosjkin: „Het ergste is dat fietsen een lage status heeft. In Rusland is het nog steeds: hoe duurder de auto, hoe meer succes je hebt.” Loetosjkin begon zijn acties voor verkeersveiligheid nadat hij getuige was van een ongeluk. Dat vormde een goed voorbeeld van wat president Medvedev omschreef als ’juridisch nihilisme’ in Rusland: een vrouw werd doodgereden door een roekeloos rijdende politieauto, die na het ongeluk doorreed. Getuigen waren bang om de waarheid te vertellen aan een andere politieauto, die even later aan kwam rijden. „Toen ik eenmaal mijn verhaal had gedaan, waren anderen ook bereid een getuigenis af te leggen. Dat moment besefte ik dat mensen gewoon een duwtje nodig hebben.” Zo begon hij zijn Zwarte Vlag-beweging, die demonstraties heeft georganiseerd in zo’n twintig steden. Vanaf dat moment is Loetosjkin het mikpunt geworden van de autoriteiten. Vandaar ook de relatief zware straf voor wat rondjes fietsen in je blote kont. „Maar ze kunnen mij niet bang maken. Ik heb mijn eigen typografisch bedrijf, ik kan niet ontslagen worden.”
KruistochtLoetosjkins ambities kennen geen grenzen. Behalve fietspaden voert hij een kruistocht voor nog twee schijnbaar onneembare bastions: meer openbare toiletten en meer vuilnisbakken (het komt regelmatig voor dat je twintig minuten met een bananenschil in de hand loopt voordat je hem weg kunt gooien). Maar, zegt hij: „Als nog meer mensen hun best gaan doen, dan kan er iets veranderen. Misschien niet voor deze generatie, maar voor de volgende.”
Foto: Pro-fietsactivist Roman Loetosjkin in actie voor het Winterpaleis. | AP